Predikanten tijdens reformatie (4)

 

Home
Omhoog
Predikanten tijdens reformatie (5)

(Uit de 'Oude Doos', Kerkblad juni 2005).
(Naar Inhoudsopgave 'Oude Doos')

Zwaluwse predikanten of pastoors tijdens de reformatie
(vervolg)

Gosewinus Johannes verdacht van Roomse praktijken

Zijn naam werd voor het eerst vermeld in de notulen van de vergadering van gedeputeerden van 12 november 1604. In deze vergadering werd een brief besproken waarin Franciscus Lansbergius, predikant te Rotterdam, de vergadering van gedeputeerden waarschuwde voor de praktijken van de monnik op Zwaluwe. Hij had namelijk horen zeggen dat een monnik, genaamd Johannis Gosewinus, in de voormiddag aan de Brabantse kant de mis deed en in de namiddag op Zwaluwe kwam preken en dopen op sijn geussche. De monnik was ongehuwd en woonde samen met een begijn. De Classis Dordrecht vroeg aan Johannes Episcopius (Johannes Bisschop), predikant te Geertruidenberg, en Johannes Becius, predikant te Dordrecht, om hier navraag naar te doen. Als het waar was, moest de monnik van Zwaluwe geweerd worden.

Vervolgens lezen we een kleine twee jaar niets meer over deze omstreden predikant. Pas in de vergadering van 13 september 1606 werd weer melding gemaakt van een verlopen monnik, genaamd Gosewinus Johannes, die zo men zei, met een begijn in concubinaat zou zitten op Zwaluwe. Hij ging daar voor in de kerkdienst en zijn pauselijke leer en manier van leven leidden er tot vele ergernissen en ongeregeldheden. De monnik kreeg voor zijn diensten een traktement van de prins van Oranje. Eerder zagen we dat de predikant van Zwaluwe voor zijn diensten 110 pond ontving van de rentmeester van de prins Johan van de Corput. Deze noemde hem, net als de wethouders van Zwaluwe, predikant, maar de gedeputeerden van de Classis Dordrecht waren het daar duidelijk niet mee eens. Zij verdachten Gosewinus Johannes van roomse praktijken. Daarom verzochten zij de Raden van de prins om hem te weren en in Zwaluwe orde op zaken te stellen. Indien nodig zouden zij van de ongeregeldheden wel goed bewijs kunnen leveren. Ook vroegen gedeputeerden aan de Raden van de prins om in plaats van Gosewinus Johannes een gereformeerde predikant met sauvegarde in Zwaluwe te laten wonen. De Raden antwoordden daarop dat Gosewinus Johannes eerst door de Classis ontboden en gehoord moest worden. De gedeputeerden nodigden hem daarvoor uit, maar hij kwam niet opdagen.

Zo’n twee maanden later, in de classisvergadering van 7 tot 9 november te Dordrecht, werden predikant Demetrius en Michael Hogius, predikant te Streefkerk, met meerderheid van stemmen gekozen om naar Den Haag te gaan. Zij moesten daar de Raden van de prins gaan vertellen dat Gosewinus Johannes op het schrijven van de Classis niet verschenen was. Kort daarna ontving men een brief van Gosewinus Johannes waarin hij zich verontschuldigde voor het feit dat hij niet voor de Classis verschenen was. Als reden noemde hij dat zijn huisvrouw een ongeluk had gehad. Hij beloofde echter zo spoedig mogelijk naar Dordrecht te komen als hij weer ontboden werd. Men besloot hem op te roepen voor de volgende bijeenkomst van gedeputeerden. Johannes Becius moest hem schriftelijk ontbieden. Maar ook op dit verzoek reageerde Gosewinus Johannes niet. Daarom werd op 6 december 1606 in de vergadering van gedeputeerden besloten om hem nog eenmaal aan te schrijven. Zodra hij zich zou melden, zouden de broeders (predikanten) uit Dordrecht, met degenen die zij van buiten daarbij konden halen, met hem spreken. Zij moesten daarvan verslag doen op de eerstvolgende bijeenkomst van gedeputeerden. Johannes Becius schreef Gosewinus Johannes een brief waarin hij hem verzocht binnen veertien dagen te verschijnen. Daar men niet wist wanneer het hem het best uitkwam om te verschijnen, had men hem deze keer geen vaste tijd gesteld. Zo probeerden de gedeputeerden hem iedere kans te ontnemen om zich weer te verontschuldigen. 

(Wordt vervolgd)

Matti Herben en Ada Peele
Hooge Zwaluwe, 15 mei 2005

 

© 2003-2009: Protestantse Gemeente Hooge Zwaluwe - Nederland
Gewijzigd: 29-09-2011

Voor vragen, aanvullingen, commentaar: Webmaster Protestants Hooge Zwaluwe