Instructie koster

 

Home
Omhoog
Nieuwe dominee kost geld

(Uit de 'Oude Doos', Kerkblad maart 2001).
(Naar Inhoudsopgave 'Oude Doos')

Instructie voor den koster der 
Ned. Herv. Kerk te Hooge Zwaluwe

 

In februari 1927 werd in het notulenboek van het College van kerkvoogden de werkzaamheden van de koster in een veertiental artikelen omschreven en door de kerkvoogden voor akkoord getekend.

Wat diende een koster in die tijd te doen? Behoorlijk veel. De koster die lidmaat moest zijn van de Ned. Herv. Kerk en van onbesproken gedrag diende te zijn, had als een van de belangrijkste taken het luiden van de kerkklok. Voor elke kerkdienst moest hij tweemaal, gedurende twee minuten, de klok luiden. In die tijd werden er ’s zondags nog drie kerkdiensten gehouden. Voor de morgendienst om 8 uur, 10 minuten voor de aanvang van de middagdienst, deze dienst begon om 13 uur en 10 minuten voor de avonddienst luidde de koster de kerkklok. Bij andere gelegenheden, zoals kerstvieringen, lezingen en uitvoeringen diende hij 10 minuten voor de aanvang te luiden.

De koster had ook als taak om toe zien dat er voor, tijdens en na de dienst in de kerk geen onregelmatigheden plaatsvonden. Hij mocht alleen mensen op het orgel toelaten die daar moesten zijn, zoals de organist. De koster mocht trouwens “het orgel trappen”. Voor de aanvang van de dienst haalde de koster de toga van de predikant af en hij ontving eventueel opdrachten . Na de dienst werd de toga weer teruggebracht. 

Bij doopdiensten, het avondmaal, het aannemen van lidmaten en bij huwelijksinzegeningen zorgde de koster ervoor dat alles wat nodig zou zijn klaarstond volgens de aanwijzingen van de dienstdoende predikant. De koster bezorgde de “afroepingen” voor de vergaderingen van de kerkvoogden, de notabelen en de kerkenraad en tevens voor de mededelingen inzake de benoemingen, de aanslagen van de hoofdelijke omslag en de aanmaningen wanneer er niet op tijd werd betaald. Hij moest op de tijd de consistoriekamer openen en na de vergadering weer afsluiten. 

In die tijd was er in de kerk nog geen centrale verwarming, men had alleen de beschikking over kachels. ’s Winters was het taak van de koster om tijdens vergaderingen, catechisaties en kerkdiensten de kachel behoorlijk te laten branden en vanaf 1 november tot 1 april maakte hij de stoven voor de leden van de kerkenraad, de kerkvoogden, collectanten, de organist en het huisgezin van de dominee warm. De dominee kreeg op de preekstoel een warme stoof zodat hij geen koude voeten zou hebben. Om brand te voorkomen werd het vuur meteen na de dienst in een doofpot gedaan. 

Ook hield de koster zich bezig met het vegen van de kerk. Een keer per maand moest de koster de banken uitvegen en indien nodig de vloer van de banken vegen, de paden dweilen en het koperwerk poetsen. Tevens diende de vloer, het raam en het houtwerk van de consistorie-kamer behoorlijk schoongemaakt worden. In overleg met de kerkvoogden werd er jaarlijks een grote schoonmaak in de kerk gehouden. 

De koster hield tevens de toegang tot de kerk vrij van onkruid. Minstens driemaal werd de toegang geschuurd. Ook maaide hij het gras op het kerkhof rondom de kerk en zo vaak als dit nodig zou zijn. Tevens onderhield hij de heesters. Wanner het vroor strooide de koster voor de ingang van de kerk zand en bij sneeuwval diende er een pad gemaakt te worden. De koster onderhield de begraafplaats en hij maakte de graven.

De koster werd voor onbepaalde tijd benoemd. Er gold voor beide zijde een opzegtermijn van drie maanden. De kerkvoogden konden de koster op staande voet ontslaan wanneer de opgedragen werkzaamheden niet of niet naar behoren waren verricht of het gedrag van de koster in strijd zou zijn met artikel 1. De koster kreeg voor al zijn werk f 220,00 per jaar.
Mocht er in de instructie werkzaamheden vergeten zijn dan werd met artikel 14 in deze leemte voorzien:

Art.XIV Mocht in deze instructie iets vergeten zijn, wat evenwel onafscheidelijk aan de betrekking van koster verbonden is, zoo zal hij dit gewillig op zich nemen, zonder daarvoor iets extra’s in rekening te kunnen brengen.

 

Ada Peele
Hooge Zwaluwe, 21 maart 2001

 

© 2003-2009: Protestantse Gemeente Hooge Zwaluwe - Nederland
Gewijzigd: 29-09-2011

Voor vragen, aanvullingen, commentaar: Webmaster Protestants Hooge Zwaluwe