Geschiedenis

Architect: Jacob van Campen

Ontwierp ook Mauritshuis en Huis ten Bosch den Haag, Paleis op de Dam, Amsterdam, kerk te Renswoude.
(Meer informatie: Jacob van Campen).

Historie van het kerkgebouw

• Ca 1483 Bouw eerste (RK) kerk
• 1639-1641 bouw van kerk plus toren, als gift van Pr Frederik Hendrik
• 1910 grote brand door onweer: alleen muren blijven staan
• 1912 na herstel weer in gebruik
• 1944 oorlogsschade, luidklok ontvoerd
• 1950 nieuwe luidklok
• 1951 toren hersteld van oorlogsschade
• 1956 nieuw mechanisch uurwerk
• 1964 nieuwe luidstoel voor luidklok
• 1986 geheel gerestaureerd

Opzet Kerkgebouw

Het grondplan van de kerk vormt een kruis met gelijke armen.Het bestaat uit een middenvierkant, het schip, met een aan alle zijden even diepe uitbouw. Dubbele hoekberen met een gebogen oplopende lijn steunen het hogere middendeel. De zijbouwen sluiten tegen het centrale deel aan en zijn van schuin oplopende lessenaarsdaken voorzien. Een open houten toren of "bellefroy" bekroont het gebouw.

Aan de zuid-oost zijde bevindt zich een stenen wenteltrap naar de toren. Aan de noord-oost zijde bevinden zich binnen de muren de consistorie-kamer links van de ingang, en rechts een sanitaire ruimte en de toegang tot de orgelgalerij. De kerk heeft een sober maar waardig aanzien.

De fundamenten zitten meer dan 12 Rijnlandse voeten (ca 3.60m) in de grond. De ingang bevindt zich nu aan de noord-oostzijde maar bij de bouw was die aan de noord-west gevel tegenover het voormalige gemeentehuis (nu Museum "Zwaluws Erfgoed" ). De kansel bevindt zich nu in de zuid-westelijke uitbouw, maar stond oorspronkelijk aan zuid-oost zijde.

Exterieur

Het kerkgebouw staat aan de Raadhuisstraat in Hooge Zwaluwe, naaast het voormalige Gemeentehuis (nu Museum "Zwaluws Erfgoed"). Het gebouw is aan weerszijden voorzien van een groene ruimte,omheind door een hekwerk, aan de zuid-oostzijde geflankeerd door het voormalige zondagschooltje en enkele woningen.

Aanzicht vanuit het oosten, rechts tussen de bomen de ingang

Links voor de ingang bevindt zich het beeld.

"Barmhartigheid"
(Brons - Niek van der Leest, Lage Zwaluwe, 1986)

Interieur

Inrichting

De preekstoel staat tegenover de ingang. Daarvoor een verplaatsbaar gemaakt doophek met twee koperen doopbogen en de lessenaar. Aan de lessenaar opengewerkte balusters, evenals op de orgelgalerij, die zich boven de ingang bevindt.
In de oost- en westbeuk staan oplopende banken (begin 1900). In het middenvak zijn voor twee rijen banken stoelen geplaatst.
De verlichting bestaat uit oude gerestaureerde verlichtingsarmaturen aan de muren en recent gemaakte spots afhangende van het houten plafond. Centraal is een koperen kroonluchter opgehangen.
De gebrandschilderde ramen zijn na de oorlog door ramen van blank glas vervangen.

Frontons/Tympanen

In de oost-, zuid- en westbeuk van het gebouw bevinden zich frontons of tympanen, versierd met in hout gesneden wapens.

Aan de oostzijde: Gemeentewapen van de (voormalige) gemeente Hooge en Lage Zwaluwe

Aan de zuidzijde: Familiewapen van prins Frderik Hendrik, Prins van Oranje

Aan de westzijde: Wapen van het Koninkrijk der Nederlanden

Toren

De toren van de NH kerk in Hooge Zwaluwe wordt ook wel "Bellefroy" genoemd. De architect is Jacob van Campen.

Een overzicht van de geschiedenis van de toren:
1639-1641: bouw van kerk plus toren, als gift van Pr Frederik Hendrik
1910: grote brand door onweer: alleen muren blijven staan
1912: na herstel weer in gebruik
1944: oorlogsschade, luidklok ontvoerd
1950: nieuwe luidklok
1951: toren hersteld van oorlogsschade
1956: nieuw mechanisch uurwerk
1964: nieuwe luidstoel voor luidklok
1986: geheel gerestaureerd

Door de staatsregeling in 1798 werden de torens aan kerkgebouwen gehecht, beevens klokken met derselven behuizingen. De torens worden en blijven eigendom van de burgelijke gemeente, die altijd voor beheer en onderhoud zal zorgen.

Het hoogste punt van de toren is op 35m hoogte. Dit punt kan bereikt worden via een stenen wenteltrap met 42 treden en vervolgens een houten trap naar de luizolder met 37 treden.
Het uurwerk komt van torenuurwerkenfabriek De Klok te Aarle Rixtel, en bevat een beukenhouten slinger die heen en weer gaat in 2 seconden. De Het uurwerk slaat op het hele en het halve uur, en bevat 2 verlichte wijzerplaten aan de west- en oostzijde. Op de luizolder kon vroeger de klok worden geluid, sinds oktober 2003 gebeurt dit elektrisch. De luizolder en moerbalken zijn vervangen in 1986 en versterkt met stalen balken.

De luidklok bevind zich in de luidstoel. Deze heeft een klepel voor het luiden, en een hamer voor half- en heeluurslagen. Het gewicht is 850 kg, en heeft een diameter van 1.10m.

Vanuit de toren heeft men een mooi uitzicht:

• Noord-Oost: Dordrecht/Papendrecht/Biesbosch/Amercentrale
• Zuid-Oost: Amercentrale/Made/Den Hout/Oosterhout/Teteringen/Breda
• Zuid-West: Breda/Terheijden/Wagenberg/Oudenbosch/Zevenbergen
• Noord-West: Zevenbergen/Moerdijk/Moerdijkbrug/Dordrecht